Gemeente Amsterdam sluit toeristische kaaswinkel: mag dat?

“Ja!”, zei de Amsterdamse rechtbank op 23 januari 2018. Kaaswinkel ‘Amsterdam Cheese Company’ (ACC) opende in oktober 2017 een nieuwe winkel in het centrum van de stad. Maar de gemeente Amsterdam had vlak daarvóór een zogenaamd voorbereidingsbesluit genomen. Daarin was bepaald, dat de vestiging van specifiek op toeristen gerichte winkels niet meer zou worden toegestaan in het eerstkomende bestemmingsplan voor het centrumgebied. Reden: de gemeente ziet dat soort winkels als ‘verschraling van het winkelaanbod’. De gemeente trad om die reden handhavend op tegen de nieuwe vestiging van de kaaswinkel, met bestuursdwang zelfs. Wat was hier aan de hand?

Wat is een voorbereidingsbesluit?

Een voorbereidingsbesluit is een eenvoudig besluit van de gemeenteraad. In dat besluit verklaart de gemeenteraad dat er voor een bepaald gebied een nieuw bestemmingsplan wordt voorbereid. Het gebied wordt dan in het besluit of op een aparte kaart omschreven. En soms worden in het besluit ook de nieuwe beleidsvoornemens geuit. Ook kan er, zoals in dit geval, worden bepaald dat het bestaande gebruik van de gronden en gebouwen in het gebied niet meer mag worden gewijzigd. Een voorbereidingsbesluit moet er immers voor zorgen dat er geen ontwikkelingen plaatsvinden die in strijd zijn met het nog nieuw vast te stellen bestemmingplan. Het Amsterdamse voorbereidingsbesluit trad op 6 oktober 2017 in werking. Tegen zo’n voorbereidingsbesluit zélf is geen beroep mogelijk. Wél kon de ACC in beroep tegen de lastgeving onder bestuursdwang (dat is het besluit van de gemeente om de winkel feitelijk te sluiten).

Wat deed de Amsterdam Cheese Company (ACC) eigenlijk verkeerd?

De toeristische kaaswinkel van de ACC vond dat die winkel niet onder het voorbereidingsbesluit viel, omdat het huurcontract al op 27 juni 2017 afgesloten was. Daarnaast vond de ACC dat handhaving in strijd was met de rechtszekerheid, het vertrouwensbeginsel en het verbod van willekeur. Er waren immers vlakbij nog andere winkels van ACC, die wél open mochten gaan.

De winkel werd pas ná inwerkingtreding van het voorbereidingsbesluit (6 oktober 2017) in een toeristische winkel veranderd. Althans, dat vond de gemeente. Er werden kazen verkocht met teksten als ‘all our cheeses are ready to fly’, de winkel was gevestigd in de toeristische zone, de kazen waren allemaal voorverpakt, de prijzen waren zeer fors en in de winkel werd hoofdzakelijk Engels gesproken.

De gemeente Amsterdam vond dat dit alles in strijd was met de inhoud en de bedoeling van het voorbereidingsbesluit. Daarom werd er een lastgeving onder bestuursdwang afgegeven.

Rechtbank geeft de gemeente gelijk: bestuursdwang mág in dit geval

De rechtbank stelde eerst vast dat de winkel wél onder het voorbereidingsbesluit viel, omdat de feitelijke aanpassingen pas werden aangebracht ná inwerkingtreding van het voorbereidingsbesluit.

De rechtbank vond verder dat het voorbereidingsbesluit geen onderscheid maakt tussen verschillende winkels. Het besluit verbiedt immers alleen een bepaald gewijzigd gebruik, zonder onderscheid te maken naar winkels, bewoners of toeristen. Het verbod op toeristische winkels is volgens de rechter ook niet ‘te vaag’ geformuleerd, omdat de formulering ervan voldoende concreet is om te kunnen bepalen hoe de winkel feitelijk mag worden ingericht, dus er is ook geen sprake van rechtsonzekerheid. ‘Gewone’ verkoop mag trouwens nog steeds; ook wat dat betreft is er volgens de rechtbank niets verkeerd gegaan. De ondernemer (ACC) delft dus hier het onderspit, de gemeente krijgt gelijk. De winkel mag blijven bestaan, maar mag zich niet specifiek richten op toeristen.

Vragen over bestemmingsplan, voorbereidingsbesluit, vergunning of bestuursdwang?

Ik help u graag. Belt u mij voor een oriënterend gesprek op 085 0030153. Of meldt u zich via mijn contactpagina.