Invordering van verbeurde dwangsommen: betaling afdwingen kan niet meer na verjaring

Gaat de gemeente de betaling van uw dwangsom afdwingen? Laat mij de brief zien! Er is namelijk een kans dat er fouten zijn gemaakt bij de invordering van een lastgeving onder dwangsom, die opgelegd was aan u of uw bedrijf. In een van de laatste uitspraken van het jaar 2016 had de hoogste bestuursrechter nog niet eens één A4 nodig voor die conclusie… die gemeente had door die fouten, kort gezegd, € 40.000,= laten liggen (Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, 28 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3474). Oorzaak: de bevoegdheid van de gemeente om betaling van de dwangsom af te kunnen dwingen via invordering was verjaard, door het niet letten op termijnen, vormvoorschriften en procedures.

U kreeg een lastgeving onder dwangsom:

Tegen handhavend optreden van de overheid op zichzelf is in het algemeen wel iets te doen, maar u hebt dat nu eenmaal niet gedaan. De termijnen voor bezwaar en/of beroep zijn ongebruikt verlopen, of de bezwaar- of beroepsprocedure stopte met de conclusie, dat de lastgeving onder dwangsom blijft bestaan. Dat is vervelend: na het verstrijken van de begunstigingstermijn in dat besluit zal namelijk de overheid (bijvoorbeeld de gemeente) vaststellen dat de overtreding is begaan. Het besluit om u die lastgeving onder dwangsom op te leggen, heeft nu eenmaal dat effect.

Het vaststellen van de overtreding

Het vaststellen van de overtreding moet zorgvuldig gebeuren. Precies dat wat er letterlijk in de tekst van de lastgevingsbrief staat, moet de gemeente bewijzen. Met een proces-verbaal van de toezichthouder(s), met foto’s en/of met metingen, netjes uitgewerkt in rapportages.

De overtreding is vastgesteld: moet u betalen?

Ja, de plicht om de verbeurde dwangsom te betalen vloeit rechtstreeks voort uit de wet. Een verbeurde dwangsom moet binnen zes weken betaald worden. Maar… als u niet uit zichzelf betaalt, zal de overheid (gemeente) dat moeten gaan afdwingen. En dáár worden veel fouten gemaakt, zo laten de rechterlijke uitspraken al een aantal jaren zien.

Wat gebeurt er als u de dwangsom niet betaalt?

De gemeente heeft de mogelijkheid om de dwangsom op te eisen en gaat dan invorderen oftewel de betaling van de dwangsom afdwingen. De rechter accepteert in het algemeen niet, dat de overheid in dat stadium ineens afziet van invorderen. Dus ook al is de overtreding intussen beëindigd, dan nog moet er in principe ingevorderd worden. In bijzondere omstandigheden mag de overheid alsnog afzien van invordering, maar daar is geen sprake van als de overtreder bijvoorbeeld in ernstige financiële problemen zou raken. In de invorderingsbeschikking zal staan, dat en waarom de dwangsom verbeurd is. De overheid zal dus met bewijs van de overtreding moeten komen; vooral dáártegen kan het bezwaar van overtreder zich dus richten als deze bezwaar indient tegen de invorderingsbeschikking.

Pas ná die invorderingsbeschikking mag de overheid (gemeente) gaan aanmanen. Dat moet precies gebeuren op de manier zoals in de wet beschreven staat. Doet men dat niet, dan heeft de overheid pech en kan de betaling van de verbeurde dwangsom niet (meer) afgedwongen worden. Als ook na de (correcte) aanmaning niet is betaald, dan moet de overheid een dwangbevel sturen.

Wat gebeurt er in het jaar ná de datum waarop de dwangsom is verbeurd?

De datum waarop de dwangsom is verbeurd is essentieel. Vanaf dat moment gaat namelijk de verjaringstermijn lopen. Dat betekent, dat de gemeente precies een jaar de tijd heeft om in te vorderen. Doet ze dat NIET binnen dat jaar, dan kan de gemeente daarna de betaling niet meer afdwingen. Dat is waar advocaten kunnen ‘toeslaan’ voor hun cliënt. En dat is ook het punt waar de overheid grote verliezen kan lijden: er zijn hele series rechterlijke uitspraken waaruit blijkt, dat de verschillende overheden tonnen aan geld niet binnenhalen, omdat ze de verjaringstermijn hebben laten verstrijken.

Een uitzondering daarop ontstaat, als de gemeente een zogenaamde stuitingshandeling verricht, namelijk een dagvaarding uitbrengen (of een andere variant volgens artikel 3:316 BW), een aanmaning versturen, een beschikking tot verrekening nemen, of een dwangbevel uitvaardigen of ten uitvoer leggen. Dat moet allemaal precies volgens de letter van de wet. Een invorderingsbeschikking is alleen al om die reden géén stuitingshandeling. Een stuitingshandeling zorgt ervoor, dat de verjaringstermijn stopt met lopen. Het effect daarvan is, dat de gemeente gedurende een bepaalde extra periode kan blijven invorderen, dus ook nadat het jaar na verbeurte is verstreken.

Een laatste mogelijkheid om te voorkomen dat de invorderingsbevoegdheid verjaart, is dat de overtreder de betalingsverplichting erkent.

Betaalt u de dwangsom liever niet? Reageer dan meteen via mijn contactpagina!

Natuurlijk zijn dit maar wat hoofdlijnen. Maar u ziet, er zijn heel wat stappen nodig om uw betaling écht af te kunnen dwingen. De overheid (gemeente) loopt dus veel risico’s om fouten te maken. En er zijn ook (korte) termijnen, die steeds gelden in het bestuursrecht. Overschrijding van termijnen kan leiden tot juridische ongelukken. Laat mij in ieder geval even met u meekijken of meeluisteren. Het eerste half uur is altijd kosteloos. Meld u via mijn contactpagina!