Ondernemers, opgelet: nieuw plan over afval en voor meer herbruikbare grondstoffen
Dat kopte de actualiteitenpagina van de rijksoverheid, begin deze week. Maar wat is dat eigenlijk voor plan? En hebt u er als ondernemer mee te maken?
Afval of geen afval, dat is De Vraag!
In de jaren negentig werkte ik als senior jurist bij Bureau Afvalstoffenvergunningen van de Afdeling Bodem en Afval, bij de Dienst Water en Milieu van de provincie Zuid-Holland. Ik procedeerde namens het College van Gedeputeerde Staten bij de Raad van State over afvalstoffenvergunningen die wij als provincie verleenden. Bijna dagelijks werd ik geconfronteerd met de vraag, of iets een afvalstof was, of niet. Na al die jaren is het nog steeds De Vraag. Waarom? Omdat het etiket ‘afvalstof’ ervoor zorgt dat die bepaalde stof ineens onder een hele berg speciale regels valt: wat je er wel en niet mee mag doen, wanneer je een vergunning moet hebben, hoe je het moet verwerken, wanneer je het mag storten of moet verbranden, enzovoorts. Al járen daarvóór had Ad Lansink, een kamerlid, al bedacht wat de voorkeursvolgorde in afvalverwerking moest zijn: van preventie, hergebruik en recycling naar energieterugwinning, verbranden en als laatste optie, als niets meer mogelijk was, storten. Die volgorde werd uiteindelijk wettelijk vastgelegd. Omdat dat effect had op de markt, was die markt van oudsher nogal strak gereguleerd. Technische ontwikkelingen én de markt hebben er, kort gezegd, voor gezorgd dat er veel meer hergebruik mogelijk is geworden. En dan is het vaak prettig als het etiket ‘afval’ is verdwenen. Door dat etiket er juist op te laten, kan de overheid sterker gaan ‘sturen’ wat ermee moet gebeuren.
Gaat het Landelijk Afval Plan (LAP3) over afval of over de circulaire economie?
Het is de bedoeling dat er steeds minder ‘afval’ ontstaat of als zodanig gekwalificeerd wordt. Er moet, simpel gezegd, nog veel meer in kringlopen worden gedacht. In het LAP3 staat dan ook vooral de overgang naar de zogenaamde circulaire economie centraal. “De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Anders dan in het huidige lineaire systeem, waarin grondstoffen worden omgezet in producten die aan het einde van hun levensduur worden vernietigd.” Dat is hier prima uitgelegd, met een filmpje en een voorbeeld in een model. Volgens de rijksplannen moet die circulaire economie bereikt zijn in 2050. Dat is al over 32 jaar! Landelijk is al vastgelegd welke activiteiten Nederland gaat ondernemen om te komen tot een circulaire economie. En het LAP3 is één van de manieren om de ambities en resultaten van dat programma in beleid te vertalen én af te dwingen dat het echt gebeurt.
Wanneer heeft een ondernemer met het Landelijk Afval Plan 3 (LAP3) te maken?
Als het gaat om besluitvorming door overheidsorganen over afvalstoffen, is het wettelijk verplicht dat die overheidsorganen zich laten leiden door wat erover gezegd wordt in het Landelijk Afval Plan 3 (LAP3). Bijvoorbeeld in vergunningverlening aan bedrijven die ‘iets’ met afval doen: inzamelen, bewerken, verwerken, in toestemmingen voor in- en uitvoer van afval, uitvoering van algemene regels en uitzetten van afvalgerelateerde aanbestedingen.
Soms gaat het dan zelfs om bedrijven of instellingen die in juridische zin geen afval produceren, maar door zeer innoverende technieken juist voorkómen dat er afvalstoffen ontstaan. Daarover bestaat nogal eens discussie en dat is dan ook precies waar bedrijven veel over gereageerd hebben in de inspraakperiode van het LAP3. In een uitvoerige Nota van Antwoord is daarop gereageerd.
Een korte aanduiding van een paar belangrijke onderwerpen in het LAP
• Wel of niet afval? Wanneer is het juist nodig om het afvaletiket op een stof te plakken of er op te houden om hoogwaardige verwerking te verzekeren en wanneer niet.
• Waar ligt de balans tussen het recyclen van grondstoffen en het voorkomen van verspreiding van zogenaamde zeer zorgwekkende stoffen (weekmakers, pcb’s) anderzijds?
• Welke vorm van recycling past beter in de overgang naar een circulaire economie en waar wil de overheid op gaan sturen?
• Kan de overheid iets met producentenverantwoordelijkheid en met maatschappelijk verantwoord inkopen?
• Er zijn sectorplannen gemaakt: voor allerlei specifieke afvalstoffen (van verpakkingen tot afgewerkte olie, van huishoudelijk afval tot autowrakken) is in het plan opgenomen welke verwerking wel en niet voor een vergunning in aanmerking komt (bijvoorbeeld recyclen wel en verbranden niet) en in welke gevallen export wordt tegengehouden om laagwaardige verwerking in het buitenland te voorkomen.
Zoals al jaren het geval is, is er dus nog steeds veel wet- en regelgeving over afvalstoffen. Het is al ruim een kwart eeuw (onderdeel van) mijn werkveld en een complex en tegelijkertijd zeer boeiend onderdeel van het milieurecht, dat mijn speciale belangstelling blijft houden.
Het nieuwe LAP treedt op 28 december 2017 in werking.
Recente reacties