Politieke besluitvorming of juridische afwegingen? De Raad van State maakt zich zorgen

Grote massa’s vluchtelingen, angst voor geweld, behoefte aan flexibiliteit en maatwerk, maatschappelijke problemen rond ouderen en jongeren, het zijn allemaal onderwerpen waarover onze overheid besluiten moet nemen. Daarbij zijn ministers, kamerleden, burgemeesters, wethouders en raadsleden tegenwoordig er als de kippen bij om hun mening te verkondigen.

Media

Via internet, tv en de aloude radio is direct duidelijk welke kant bestuurders op willen. Daarná worden besluiten genomen: snel, met korte termijn perspectief en simpel. Te vaak op basis van angst en politieke waarden als ‘kordaat willen overkomen’. Maar niet op basis van regels en wetten. De Raad van State maakt zich dus zorgen. Dat is een belangrijke constatering van de Raad van State in haar jaarverslag over 2015. Simpel gezegd, ziet de Raad van State vooral dat politieke wensen worden vervuld en dat er te vaak te weinig aandacht is overgebleven voor juridische kwaliteit. Niet alleen bij het nemen van besluiten (denk aan vergunningen,  handhaving, subsidies, bestemmingsplannen), maar ook bij het ontwikkelen van nieuwe wetten en regels (denk aan de Omgevingswet).

In de praktijk

Kijkend naar mijn eigen vakgebied, zie ik precies wat de Raad bedoelt: mijn cliënten krijgen immers maar al te vaak besluiten die juridisch niet kloppen. Zelfs als ik na korte bestudering van de wet al zie dat het anders had gemoeten, zijn (te) lange discussies met de ambtenaren of zelfs bezwaren- of beroepsprocedures het gevolg. Gebrek aan kwaliteit(scontrole) binnen de ambtelijke organisatie leidt dus te vaak tot (in essentie onnodige) procedures. Hoewel in het bestuursrecht het bestuursorgaan van oudsher meestal een sterkere positie heeft dan degene die protesteert tegen zijn besluiten, ervaar ik in de praktijk dat er regelmatig veel te winnen valt in die procedures. Dat is natuurlijk prettig voor mij, maar niet voor de rechtsstaat. En dat is wat de Raad van State ons duidelijk maakt in haar inleidende beschouwing over trends op dat gebied. Een mooie nadenker. In het jaarverslag zie ik dus bevestigd wat ik in mijn praktijk zie. Krijgt u ook een besluit dat naar uw idee onjuist of onrechtvaardig is? Bel of mail me. Ik kan u adviseren of u er iets tegen kunt doen, en zo ja, wat en hoe. En denk eraan: u hebt meestal maar een paar weken de tijd om te reageren. Bent u te laat? Dan blijft het besluit bestaan, zoals het is vastgesteld. Want aan díé regel houdt de overheid u maar al te graag…!