Vervoersmanagement : niet in vergunning en ook niet via zorgplicht

Het Erasmus MC kreeg een omgevingsvergunning met een lastig voorschrift. Daarin stond namelijk de plicht om een besparingsplan vervoer te maken en daarbij verplicht de ‘ Handreiking vervoersmanagement ‘ te gebruiken. Dat zou betekenen, dat het vervoersplan ook zou moeten gaan over locaties buiten het Erasmus MC, tot aan Japan aan toe. Dat vond het ziekenhuis te ver gaan. En de hoogste bestuursrechter was het daar roerend mee eens. Het vergunningvoorschrift werd vernietigd. Dat komt niet zo vaak voor, meestal krijgt het bevoegd gezag nog de kans om iets te herstellen. Het is te lezen in de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 17 april 2019.

 

Wat stond er in het vergunningvoorschrift?

Kort gezegd stond er in het vergunningvoorschrift, dat vergunninghouder (het Erasmus MC) verplicht was om een besparingsplan vervoer in te dienen, gericht op de mogelijkheden om de nadelige gevolgen voor het milieu te beperken van goederenvervoer en personenvervoer over de weg, van en naar de locaties van het Erasmus MC. Daarbij moesten tenminste de ‘relevante verbetermaatregelen’ uit de “Handreiking vervoersmanagement” worden afgewogen op haalbaarheid. Concreet zou in beeld moeten worden gebracht wat de belasting zou zijn van transport van en naar de inrichting, welke verbetermaatregelen zouden worden toegepast en wat de effecten ervan zouden zijn op de mogelijkheden van beperking van emissies. Doel ervan was om gezondheid van mensen en het milieu te beschermen.

Verder was in het voorschrift ook nog tot in detail bepaald, aan welke aspecten in het bijzonder aandacht moest worden besteed. Tenslotte was nog bepaald, dat het bevoegd gezag allerlei mogelijkheden had om de opzet van het onderzoek wel of niet goed te keuren en dat het plan binnen 4 jaar moest worden geactualiseerd.

 

Waarom vond het bevoegd gezag dat er een besparingsplan vervoer moest komen?

De aanleiding voor het verplicht laten opstellen van een besparingsplan vervoer vond het bevoegd gezag in de wens om scherper beleid te gaan voeren op het gebied van luchtverontreiniging. Het bevoegd gezag was van mening, dat dit goed paste in de wet, die immers 0.a. verplicht om in vergunningvoorschriften de nadelige gevolgen voor het milieu van het verkeer van personen en goederen van en naar de inrichting te reguleren.

Volgens Infomil is vervoersmanagement het op een efficiënte wijze organiseren van het verkeer en vervoer van bedrijven en instellingen. Het zou de milieugevolgen van alle verkeer en vervoer van en naar ‘de inrichting’ (een bedrijf, een industrieterrein, een school of ziekenhuis) zo veel mogelijk moeten terugdringen. Het gaat dan om alle zakelijke verkeer, van werknemers, bezoekers, zakelijke klanten en goederen. Beoogd effect is onder meer verbetering van de luchtkwaliteit en bereikbaarheid. Het bevoegd gezag vond, dat met de door diverse overheden opgestelde ‘Handreiking vervoermanagement’ onder meer invulling werd gegeven aan de zorgplicht uit de Wet milieubeheer en het Activiteitenbesluit.

 

Waarom was het ziekenhuis het niet eens met verplicht vervoersmanagement?

Het Erasmus MC had erg veel moeite met het vergunningvoorschrift en stelde als meest omvattende beroepsgrond, dat het verplicht opstellen van het besparingsplan vervoer in strijd met de wet was. Het beperken van de nadelige gevolgen van de inrichting kan in het kader van een vergunning immers alleen geëist worden als en voor zover dat aan het in werking zijn van de inrichting kan worden toegerekend.

Andere beroepsgronden richtten zich op de noodzaak van de onderzoeksverplichting zelf, de reikwijdte ervan, de rechtszekerheid (want wanneer zou het Erasmus MC aan dit voorschrift hebben voldaan, bleef onduidelijk) en vooral ook de status van de Handreiking vervoersmanagement. Volgens het Erasmus MC kan de Handreiking als niet meer dan een ‘ideeënbus’ beschouwd worden, maar volgens het bevoegd gezag was deze vooral te beschouwen als beleidsregel.

Het vergunningvoorschrift over vervoersmanagement werd de laatste tijd door ongeveer zes milieudiensten opgenomen in omgevingsvergunningen. Onder meer in het Botlekgebied was het bedrijfsleven daar niet enthousiast over, omdat het beoogde vervoersmanagement tot over de grenzen van ons eigen continent zou gaan reiken.

 

Wat vond de hoogste bestuursrechter van het vergunningvoorschrift?

De Afdeling bestuursrechtspraak is kort en helder in haar uitspraak: het op deze manier willen reguleren van vervoersmanagement past niet binnen de wettelijke kaders van de omgevingsvergunning en óók niet binnen de wettelijke zorgplicht uit de Wet milieubeheer. De Afdeling haalt daarbij jurisprudentie aan die eerder op andere milieuaspecten is gemaakt: hetzelfde is immers al lang geleden gezegd over geluidhinder (2013), trillinghinder (2013 en stofhinder (2004). Bijna ten overvloede vermeldt de Afdeling daar nog bij, dat vervoersmanagement óók niet kan worden afgedwongen op grond van de zorgplicht. Tenslotte wordt nog nadrukkelijk vermeld, dat de genoemde (vaste) jurisprudentie ook geldt voor de niet-vergunningplichtige inrichtingen (rechtsoverweging 5). Dat is belangrijk nieuws voor ziekenhuizen, die in het algemeen niet onder de vergunningplicht vallen.

De conclusie is, dat de inhoud van het vergunningvoorschrift in strijd met de wet is. Daarom vernietigt de Afdeling bestuursrechtspraak het hele vergunningvoorschrift, zonder het bevoegd gezag nog de kans te geven om het aan te passen of op een andere manier te herstellen.

 

Wat nu? De Handreiking vervoersmanagement is inderdaad alleen een ideeënbus

Alle pogingen van de overheid ten spijt: in het kader van vergunningverlening én in het kader van de wettelijke zorgplicht kan vervoersmanagement als zodanig geen rol spelen. De Handreiking vervoersmanagement kan daarom niet verplicht dienen als basis voor onderzoek naar de nadelige gevolgen van verkeer en vervoer. Wel kan de Handreiking wellicht nog dienen als ideeënbus, zoals ter zitting meerdere malen namens het Erasmus MC is betoogd.

 

Vraag over of probleem met vergunningvoorschrift?

Bel mij op 085 0030153 of stuur mij een bericht. Ik reageer altijd.